Tempo de inverno

E chegaba  o inverno

abrindo as pálpebras da xeada

coma un vello anicado

bafexando nos cristais

e nas gavelas de toxos

e moitas veces albiscábase

a neve na Cabeza da Meda.

Ese olor a mazá

demorado nos cuartos

eses días curtos

engulidos polas sombras

na lentitude transparente

dun campo sen follaxe.

E chegaban as matanzas

baixo inhóspitos tellados de uralita

unha orxía ancestral

de vísceras e sangue

o destino do porco

a morrer a coitelo

no cabezallo do carro

o lavado das tripas

no regueiro de sempre

encher as vexigas

superando o noxo

e facer os chourizos

con olor a fresquío e pemento.

E  para cear  as febras

polbo con cachelos

filloas con mel

turrón duro e brando

e despois a brisca

e chiscar o ollo con disimulo

cando tiñas o tres.

             Do poemario "Cartografía da infancia, incluído no libro "Zocas e decibelios"

Cando Deus era un camiño

Cando Deus

aínda era un camiño

unha fe agromando

na delgada epiderme

eu lía o catecismo

co debido respecto

e aprendín o nosopai

o credo e a avemaría

e a rezar baixiño

coma un esconxuro

que fixera de manto protector

de toda a familia.

E entraba na igrexa

paseniño e en  silencio

e sentíame xa home

participando coa veciñanza

dos ritos sagrados

da liturxia cristián.

Foi moito máis tarde

cando souben

da hipocrisía do Vaticano

do lado escuro da relixión

dos abusos da sancristía

tantas sotanas negras

cheirando a auga podre

o desfalecemento da fe

e os anos da serpente

furando sen remedio

no escepticismo

que agora profeso.

Do poemario "Cartografía da infancia", incluído no libro "Zocas e decibelios"

Rupi Kaur

               celos

                       onte
                       a choiva tratou de imitar as miñas mans
                       percorrendo o teu corpo
                       esgacei o ceo por permitilo.

Poema da poetisa hindú-canadiense Rupi Kaur, do seu libro The Sun and Her Flowers. Traducción de Moncho Iglesias Míguez.

Mestres da vida

O Serafín do Pita aprendéndome

a  xogar á brisca e ó tute

mentres o gando

pacía ceibe e calmoso

na lameira da Riba

e a Sara de Cacedo

que unha tardiña de xullo

a sombra da palleira

 explicoume  o tres en raia

deixándome gañar algunhas veces.

Dona Gloria e a súa teima

pola pronunciación do francés

“Monique est partie à l'école”

e o Peteira en sétimo de EXB

dando clases de educación sexual

para abraio e sorpresa nosa

abrindo as fiestras a un mundo

excitante e descoñecido.

       Do poemario "Cartografía da infancia", incluido no libro "Zocas e decibelios"

Obxectos máxicos

 Obxectos máxicos

A bicicleta

un animal mitolóxico

ó que había que domar

buscándolle as cóxegas ó vento

desafiando o perigo das baixadas

á velocidade límite

arriscando nas curvas

e mostrando as mancadelas

dos xeonllos coma un trofeo

de valor e  ousadía.

E o balón de coiro

co que gañar os partidos

de fútbol do domingo

imaxinando que levaba ás costas

o número 9

coma un tal Santillana.

           Do poemario "Cartografía da infancia", incluído no libro "Zocas e decibelios"

Erosións

"hai veces
en que o único territorio
que coñezo
é o desterro"

                 Do libro Erosións, de Rafa Vilar.

Nin Google nin Whatshapp

Na enciclopedia Álvarez

cabía todo o Google

e toda a diversión

nos xogos reunidos Geiper.

E para que mandar un whatshapp

se os meus berros e asubíos

cruzaban o lameiro da Costa

saltaban por riba do  regueiro

e chegaban á Somoza

e ós Hortos sen esforzo.

     Do poemario "Cartografía da infancia", incluído no libro "Zocas e decibelios"

Os días que se foron

Un lampo na memoria

un relustro na acordanza

e lembro plantar unha acacia

desoíndo  consellos paternos

levantarme moi cedo unha mañá

para ver os campos cubertos de neve

o rito do pan amasado na vella artesa

o latexo hipnótico das brasas

e o olor a empanada saíndo do forno

mentres París o can que xogaba comigo

apañaba faragullas no aire.

A ousadía de ler a Dostoievski

con 10 anos no escano da cociña

ou escribir en quintillas

a historia de España

en folios soltos

que despois lle recitaba á nai

correr entre os penedos do Reboredo

buscando covas e tesouros

a brétema da tarde coma un mundo

de pantasmas desafiando aos outeiros

o bico das fadas

unha eiruga de luz nas ruínas escuras.

Símbolos dos días que se foron

na retina dun neno

que corre ás alancadas cara ó porvir.

     Do poemario "Cartografía da infancia", incluído no libro "Zocas e decibelios"

Na tarde borrallenta

                 

                 Na tarde borrallenta

esta sede

de aprender o nome das cousas.

O pai

mentres traballaba a madeira

con mans habelenciosas

e infinita paciencia

íamas dicindo e repetindo

coma unha ladaíña

formón

trade

escoupro

gubia

aixola

rebocador

garlopa

trencha.


     Do poemario "Cartografía da infancia", incluído no libro "Zocas e decibelios"
      A foto é de Ermess

Medo escolar

             “Aínda quedaban crucifixos naquela escola

             un cristo raquítico brillaba ás nove da mañá sobre a parede”.

             Olga Novo

A mañá era un incendio

de paixóns encontradas

un medo na epiderme

un temor sen nome

furando cara dentro.

Eu sentíame só sentado no pupitre

vixiado por un crucifixo

que non me quitaba ollo

rodeados doutros pequechos

ós que non coñecía

e quería estar no Lobio

xogando no meu patio

libre de todo perigo

sabendo cerca a nai.

Da parede colgaban mapas de colores

no encerado había letras que non entendía

unha nena sorríame dende a fila do lado

a mestra aloumiñábame con palabras xeitosas.

Halo pasar ben,  díxome.

Máis que todo iso

no primeiro día de escola

pesou a ausencia materna

e boteime a chorar.

          Do poemario "Cartografía da infancia", incluído no libro "Zocas e decibelios"

            *A foto é do blog "Cavilaciones de lagartija"

Eramos tan novos

Eramos tan novos

tan loucos quizais.

O mundo parecíanos pequeno

desafiabamos as leis da física

e os nosos pés

corrían máis cas estradas.

Moitos medos

xa quedaran atrás

a auga non nos mollaba

e polas claras noites de verán

xogabamos a apañar

estrelas fugaces

e pregabamos desexos

difíciles de cumprir.

         Do poemario "Cartografía da infancia", incluído no libro "Zocas e decibelios"

Desencanto

Houbo algún Nadal

en que os Reis Magos non viñeron

desorientados quizais pola escuridade

duns camiños sen asfaltar

e sen alumeado público.

Como localizar A Riba sen Tom Tom

unha aldea perdida

a desmán de calquera lado.

E así

xa daquela aprendín a desconfiar

dos finais felices

dos contos de fadas.

         Do poemario "Cartografía da infancia", incluído no libro "Zocas e decibelios"

O home do saco

De cando en vez

os vellos

falaban  do home do saco

un ser escuro

silente e fuxidío

que habitaba nas sombras

e raptaba os nenos

túzaros e desobedientes.

Eu non o era

abofé que non o era

aínda así esa noite

agochábame inquedo entre as sabas

tremía cos ruídos do faiado

e imaxinaba que tiña na man

a pistola de John Wayne

coa que defenderme

dese home escuro e malencarado

que habitaba nas sombras

e raptaba os nenos

túzaros e desobedientes.

      Do poemario "Cartografía da infancia", incluído no libro "Zocas e decibelios"

Uxío Novoneyra: A agonía do mundo rural

"A agonía do mundo rural aínda segue sendo a ferida máis quente de Galicia. A ferida máis grande. E ninguén fala diso. É o silencio máis doroso. Estamos deixando perder unha memoria".

"A xente aceptou a agonía do rural. E o goberno aceptou a agonía do rural dicindo que é irreversible. Acéptana cunha tranquilidade pavorosa, sen saber que se vai o sentido fundamental do noso pobo. Eí estaba a reserva última da nosa lingua".

Uxío Novoneyra, 1998

Fazañas bélicas

                        “Compañeiros de xogos e trasnadas,

                        irmáns nas molladuras”.

                        Xosé Neira Vilas

Un exército de afouta rapazada

alanca  entre os resíos das casas

e invade  corgas e  lameiros.

Os merlos estremécense

nas pólas da figueira

os cristais

pechan as contras asustados

medorentos os gatos miañan

agochados baixo os carros

e os cans liscan espavorecidos

co rabo entre as pernas.

Nin rastro do escaravello da pataca.

Fentos e silvas réndense

ó paso triunfal das zocas militares.

Ninguén está a salvo

tendo en conta

que compartimos unha amizade

de pedra e campo aberto

e portamos temibles armas

de destrución masiva

frechas e tiracoios.

             Do libro "Cartografía da infancia"

Inutilidade poética

desaparecen as civilizacións, as especies, as culturas,os impe-
rios; pero, contra toda lóxica, a poesía sobrevive a súa propia 

                                   "inutilidade"

 Do libro "Poesía en ruta" de  Xerardo Quintiá

Herdanza da memoria

Do avó aprendín refráns

e o pouso da historia

a lembranza dos familiares

emigrados escapando da fame

buscando alén do mar

a liberdade e a fortuna

que nesta ourela tanto escaseaban

os relatos dos fuxidos da guerra

o cheiro das cunetas ó medo e á morte

cando ser de esquerdas era delito

e a vida valía ben pouco

neses anos de odio e loucura.

O pai coñecía a forza primitiva

das trabes de castiñeiro

a maña para domear a madeira

a suor da seitura en Castela

en días longos e chairas sen fin

e a alquimia dos augardenteiros

en terras pontevedresas.

Miña nai sabía multiplicar o pan

os peixes e o cariño

e aprendín a ser feliz

no agarimo do seu colo

protexido das tormentas

e da febre dos catarros

mentres me peiteaba os soños

cos seus dedos de costureira.

Todo isto aconteceu nun tempo

que gardo con orgullo na memoria.

                                         Do libro "Cartografía da infancia"

Soños

Os  soños eran limpos

e sen fronteiras.

Nada que temer do futuro

nin nubeiros no horizonte.

Soñaba cun mundo

de cabaleiros valentes

de princesas fermosísimas

de castelos encantados

onde o dragón de ollos de lume

mordía o po ferido de morte

pola miña espada de madeira.

                    Do libro "Cartografía da infancia"

A chamada da terra

               

“Un volta sempre as súas orixes,

ós lugares nos que está enraizado”.

Manuel María

Daquela a terra chamaba por min                    

con palabras antigas.

Era un berro fondo

subindo entre os terróns

cara á pel dos homes

a riqueza e a fartura

medíanse por ferrados

sabía o nome

das vacas e das leiras

e os reloxos non marcaban as horas.

Corría polos socalcos

perseguindo lagartos

entre as cepas das viñas

pero sabía tamén

da cava e da renda

e as doses da suor

que ten un vaso de viño

madurado con lentura

na xeografía máis escarpada da ribeira.

Apañaba saltóns nos lameiros

brincando entre as embelgas de herba

e aínda hoxe vexo a meu pai

cravuñando a gadaña

baixo a parra do patio

na hora calmosa da sesta

ata conseguir un afiado cirurxián

que cortara como unha navalla barbeira

despois era o olor a herba segada

as présas se ameazaba choiva

e os carros entrando na palleira.

E na horta as mulleres

cultivando os froitos

e espantando as pragas

con remedios ecolóxicos

hoxe xa esquecidos

e regando coa pa no verán

ás horas sinaladas

na quenda das augas.

Eu xogaba a esconderme

entre as coias e os chichos

mollaba os pés nos regos

e a nai rifábame seria

coa complicidade dun sorriso.

Daquela que lonxe quedaba

a postura forzada dos selfies

o recurso do paracetamol

os taxis nos aeroportos

as autoestradas a ningures

o conflito de Palestina

e a guerra do Balcáns

o desxeo dos polos

unha marea negra esvarando costa abaixo

estas madrugadas do insomnio

museos de cera

fábricas en bancarrota

liquidacións e traspasos

marías dolores de cospedales

pagos en diferido

cando aínda

o implacable peso dos anos

non caera sobre min.

                              Do libro "Cartografía da infancia"